دین و جهانی شدن

به بهانه ترجمه کتاب دین، جهانی شدن و جهان سوم گردآوری جف هینس، با مترجم آن گفت‌‏وگویی انجام شده است که خلاصه آن تقدیم می‏‌گردد. وی معتقد است که تنها رویکردی که توانسته است پدیده جهانی شدن را به زیبایی تبیین نماید، پست‏‌مدرنیسم است. جهانی شدن محلی را برای حضور ادیان در گستره جهانی باز کرده است، اما با توجه به نگاه پست‌‏مدرنیستی، این محل پتانسیل و توانایی لازم برای سیطره‏‌طلبی یک ایدئولوژی واحد بر سایر ایدئولوژی‏‌ها را ندارد.

.

.

همشهری ۱۳۸۱/۱۲/۹

عوامل مؤثر در تأثیرپذیری از جهانی شدن، قدرت نظامی، فن‏اوری، فرهنگ، مهارت و تخصص و کارآمدی نظام‏های سیاسی است. با توجه به تقسیم‌بندی شما از فرهنگ در منظر جهانی شدن (ارزشی، مصرفی، هویتی، مجازی و دینی)، در این کتاب بر کدام تعریف از دین در مجموعه فرهنگ تکیه شده است؟

مصطفی ملکیان _ پیوند میان روان‌شناسی و دین

آن‌چه در ادامه آمده است، بخش‌هایی از دو گفت‌‌وگوی شفاهی با مصطفی ملکیان، در رابطه با روانشناسی و پیوند آن با دین و معنویت است. این مطالب را از کانالِ تلگرامیِ mostafamalekian@ برداشته‌ و با قدری ویرایش، این‌جا یادداشت کرده‌ام.

 

 

🔸 در سیر علمی‌تان چه چیزی از روانشناسی، نظر شما را به خود جلب کرد که باعث شد اکنون به آن عطف نظر کنید، تا آن‌جا که بفرمایید «یکی از اشتباهات زندگی من این است که به مطالعه‌ی روانشناسی در گذشته، عطف توجه کافی نکرده‌ام»؟  

 

پاسخ مصطفی ملکیان:

🔹 من با تعریفی که روانشناسان دین، از دین‌داری به دست می‌دهند، آدمی متدین‌تر از خودم سراغ ندارم. چرا؟ برای این‌که روانشناسان دین، اول خصیصه‌ی یک متدین را این می‌گیرند که یک متدین، به حیات درونی خود خیلی جدی نگاه می‌کند. من با این‌که از دینِ ظاهریِ قشری و فقهی در همه‌ی ادیان فاصله دارم، اما از سنین کم، دغدغه‌ی نظارت بر درون را داشتم. من از بسیاری فرصت‌های موفقیت‌آمیز زندگی، برای صیانت از حیات درونی خود صرف‌نظر کرده‌م. دلیلی برای گفتن این فرصت‌ها وجود ندارد و تا به امروز در جایی نگفته‌ام و نخواهم گفت. از سال ۱۳۵۲ که وارد دانشگاه شدم، فرصت‌های بسیار بزرگی از لحاظ ثروت، شهرت، قدرت و حیثیت اجتماعی داشتم که از آن‌ها صرف‌نظر کردم و سر باز زدن از پذیرفتن این فرصت‌ها، برای آن بود که درون خود را پاس بدارم.